Chuyên Gia: Ăn đường nhiều có bị tiểu đường không?

“Ăn đường nhiều có bị tiểu đường không?” là thắc mắc khiến không ít người lo lắng, nhất là trong thời đại hiện nay khi đồ ngọt hiện diện khắp mọi nơi, từ bánh kẹo, nước ngọt đến các món ăn vặt hằng ngày. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ mối liên hệ giữa việc tiêu thụ đường và nguy cơ mắc tiểu đường, đồng thời cung cấp những thông tin hữu ích để phòng tránh căn bệnh này hiệu quả.

>> Nội dung liên quan:

• Bệnh tiểu đường nên ăn gì? TOP 21 Món Ăn Dành Cho Người Tiểu Đường
• TOP 10+ Loại trái cây dành cho người tiểu đường có GI thấp

Tìm hiểu các loại đường có trong thực phẩm

Trước khi tìm hiểu rõ ăn đường nhiều có bị tiểu đường không, chúng ta cần biết rằng “đường” trong thực phẩm không chỉ có một loại. Dưới đây là ba nhóm đường phổ biến mà bạn thường xuyên tiêu thụ:

Loại đường tự nhiên có trong thực phẩm

Là loại đường có sẵn trong các thực phẩm nguyên chất như:

• Trái cây (chứa fructose)
• Rau củ
• Sữa và các chế phẩm từ sữa (chứa lactose)

Loại đường tinh luyện (đường thêm vào)

Là đường được bổ sung vào thực phẩm trong quá trình chế biến, thường gặp trong:

• Bánh kẹo, nước ngọt có gas
• Nước trái cây đóng chai, siro
• Sữa đặc, kem, các món tráng miệng đóng gói sẵn

Loại đường tạo từ chất tạo ngọt nhân tạo

Là các hợp chất tổng hợp hoặc chiết xuất từ thiên nhiên để tạo vị ngọt, thường không chứa calo, bao gồm:

• Aspartame, sucralose, saccharin…
• Dùng trong thực phẩm “ăn kiêng” hoặc “không đường”

Các nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) là một rối loạn chuyển hóa mạn tính, xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng hiệu quả insulin – hormone có vai trò điều hòa đường huyết. Có nhiều yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh, cụ thể:

1. Nguyên nhân tiểu đường do di truyền và yếu tố gia đình

Những người có cha, mẹ hoặc anh chị em ruột bị tiểu đường type 2 sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Di truyền đóng vai trò quan trọng, đặc biệt trong việc ảnh hưởng đến chức năng tuyến tụy và sự nhạy cảm với insulin.

>> Tham khảo:

• Top các món canh tốt cho người tiểu đường thơm ngon, dễ làm
• Top những loại rau người tiểu đường nên ăn và không nên ăn

2. Nguyên nhân bệnh tiểu đường do chế độ ăn uống không lành mạnh

Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu tinh bột, chất béo xấu, đường tinh luyện và ít rau xanh là yếu tố nguy cơ phổ biến. Thói quen này làm gia tăng tình trạng kháng insulin và dẫn đến rối loạn chuyển hóa đường trong máu.

3. Nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường do ít vận động thể chất

Lười vận động khiến cơ thể tiêu thụ ít năng lượng, dẫn đến tích tụ mỡ thừa – đặc biệt là mỡ nội tạng. Đây là yếu tố trực tiếp làm suy giảm khả năng hoạt động của insulin và tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2.

4. Nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường do béo phì, thừa cân

Cân nặng dư thừa, nhất là vòng eo lớn, có mối liên hệ mật thiết với tình trạng kháng insulin. Người béo phì có nguy cơ mắc tiểu đường cao gấp nhiều lần so với người có cân nặng bình thường.

5. Nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường do tuổi tác và các bệnh lý nền

Tuổi càng cao, nguy cơ mắc tiểu đường càng tăng, nhất là sau tuổi 40. Bên cạnh đó, người mắc các bệnh lý như cao huyết áp, mỡ máu cao, hội chứng chuyển hóa cũng có khả năng mắc tiểu đường cao hơn.

6. Nguyên nhân dẫn đến tiểu đường do căng thẳng kéo dài và rối loạn nội tiết

Stress tâm lý, thiếu ngủ, rối loạn hormone… cũng ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát đường huyết của cơ thể, làm tăng nguy cơ phát triển bệnh.

Hữu Ích: Top các loại ngũ cốc cho người tiểu đường tốt nhất hiện nay

Ăn đường nhiều có bị tiểu đường không?

Đây là câu hỏi phổ biến và cũng là mối quan tâm hàng đầu của nhiều người hiện nay. Vậy ăn đường nhiều có bị tiểu đường không? Câu trả lời là có thể, nhưng không phải lúc nào cũng trực tiếp.

1. Ăn đường nhiều không trực tiếp gây tiểu đường, nhưng làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Việc tiêu thụ nhiều đường, đặc biệt là đường tinh luyện trong bánh kẹo, nước ngọt, thực phẩm chế biến sẵn… không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra tiểu đường. Tuy nhiên, khi bạn ăn quá nhiều đường trong thời gian dài, cơ thể có xu hướng:

• Tăng tích trữ calo, dẫn đến thừa cân, béo phì
• Làm giảm độ nhạy của insulin (hormone điều hòa đường huyết)
• Tăng tình trạng kháng insulin, yếu tố cốt lõi gây ra tiểu đường type 2

Nói cách khác, ăn đường nhiều không gây tiểu đường ngay lập tức, nhưng là một mắt xích quan trọng trong chuỗi phản ứng dẫn đến bệnh.

 

2. Đường thường “ẩn mình” trong nhiều loại thực phẩm

Một trong những lý do khiến nhiều người ăn quá nhiều đường mà không nhận ra là do đường có mặt trong rất nhiều loại thực phẩm không ngờ tới, như:

• Nước ép đóng chai, sữa chua uống
• Sốt salad, tương cà, thực phẩm ăn liền
• Ngũ cốc ăn sáng, bánh mì sandwich, đồ chay đóng gói

Việc không kiểm soát được lượng đường tiêu thụ hàng ngày khiến nguy cơ mắc tiểu đường âm thầm tăng lên theo thời gian.

3. Tùy thuộc vào lối sống và cơ địa

Thực tế có những người ăn ngọt rất nhiều nhưng vẫn khỏe mạnh, và cũng có người ăn ít đường nhưng vẫn mắc tiểu đường. Điều này phụ thuộc vào:

• Cơ địa, yếu tố di truyền
• Lối sống tổng thể, bao gồm mức độ vận động, chế độ ăn uống chung, giấc ngủ, tâm lý…

Do đó, để bảo vệ sức khỏe, bạn không nhất thiết phải kiêng hoàn toàn đường, mà nên ăn có kiểm soát, ưu tiên các nguồn đường tự nhiên, và duy trì lối sống lành mạnh.

>> Dành cho bạn:

• Cách sử dụng máy đo đường huyết tại nhà | Những lưu ý khi đo
• Top 3 máy đo đường huyết nào tốt hiện nay nên mua?

Các cách phòng ngừa bệnh tiểu đường bạn nên biết

Sau khi đã hiểu rõ ăn nhiều đường có bị tiểu đường không, điều quan trọng tiếp theo là biết cách chủ động phòng ngừa căn bệnh này từ sớm. Tiểu đường, đặc biệt là type 2, hoàn toàn có thể ngăn chặn được nếu bạn thay đổi thói quen sống từ bây giờ. Dưới đây là những biện pháp thiết thực nhất:

1. Ăn uống lành mạnh, cân đối để phòng ngừa bệnh tiểu đường

• Hạn chế thực phẩm chứa đường tinh luyện như bánh kẹo, nước ngọt có gas, đồ ăn nhanh…
• Ưu tiên các nguồn đường tự nhiên từ trái cây tươi, rau củ, ngũ cốc nguyên cám.
• Tăng cường chất xơ, protein thực vật, chất béo tốt từ dầu ô liu, hạt óc chó, cá béo…
• Ăn đúng giờ, đúng bữa để ổn định đường huyết và tránh ăn vặt nhiều lần trong ngày.

2. Duy trì hoạt động thể chất đều đặn để phòng ngừa bệnh tiểu đường

• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần: đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội, yoga…
• Vận động giúp tăng độ nhạy của insulin và hỗ trợ tiêu thụ đường trong máu hiệu quả hơn.

3. Kiểm soát cân nặng để phòng ngừa bệnh tiểu đường

• Giảm cân nếu đang bị thừa cân hoặc béo phì, đặc biệt là vùng bụng.
• Mỗi kg cân nặng giảm đi có thể giúp cải thiện đáng kể khả năng điều hòa đường huyết.

4. Quản lý stress và ngủ đủ giấc để phòng ngừa bệnh tiểu đường

• Căng thẳng kéo dài và thiếu ngủ đều ảnh hưởng đến hormone insulin và quá trình chuyển hóa.
• Hãy ưu tiên giấc ngủ chất lượng từ 6–8 tiếng mỗi đêm và luyện tập thư giãn tinh thần như thiền, hít thở sâu.

5. Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phòng ngừa tiểu đường

• Đặc biệt quan trọng với người trên 40 tuổi, người có tiền sử gia đình mắc bệnh hoặc có dấu hiệu rối loạn đường huyết.
• Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm tiền tiểu đường để có hướng can thiệp kịp thời.

Những điều cần lưu ý khi bị tiểu đường

Khi đã được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, việc kiểm soát đường huyết trở thành yếu tố sống còn để tránh các biến chứng nguy hiểm như tổn thương thần kinh, tim mạch, suy thận hoặc mù lòa. Dưới đây là những điều quan trọng bạn cần lưu ý:

1. Tuân thủ chế độ ăn uống khoa học

• Ăn đủ bữa, đúng giờ, chia nhỏ khẩu phần thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để tránh tăng đường huyết đột ngột.
• Hạn chế tối đa đường tinh luyện và thực phẩm có chỉ số đường huyết cao.
• Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh và đạm nạc.
• Đừng quên đọc kỹ nhãn thực phẩm để nhận biết lượng đường ẩn trong thực phẩm đóng gói.

2. Tập luyện đều đặn

• Duy trì hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, yoga… giúp ổn định đường huyết và cải thiện độ nhạy insulin.
• Nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn hình thức vận động phù hợp với tình trạng sức khỏe.

3. Kiểm tra đường huyết thường xuyên

• Theo dõi đường huyết tại nhà bằng máy đo đường huyết để điều chỉnh chế độ ăn và dùng thuốc hợp lý.
• Ghi lại kết quả đo để theo dõi tiến trình điều trị cùng bác sĩ.

4. Uống thuốc hoặc tiêm insulin đúng liều, đúng giờ

• Tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều lượng nếu không có chỉ định của bác sĩ.
• Việc duy trì ổn định thuốc điều trị đóng vai trò then chốt trong kiểm soát bệnh.

Trên đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa việc ăn đường và bệnh tiểu đường. Tóm lại, ăn đường nhiều có bị tiểu đường không còn phụ thuộc vào cách bạn ăn và lối sống tổng thể. Hãy lựa chọn thực phẩm thông minh, duy trì vận động và kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ tiểu đường ngay từ hôm nay.

Tổng hợp bởi: https://suckhoegiadinhviet.com